Wat een complimentje kan doen

Een onverwacht schouderklopje krikt de productiviteit aanzienlijk op. En niet alleen bij de medewerkers voor wie het bestemd was. Een Nederlandse studie wijst zelfs uit dat vooral de werknemers die geen complimentje krijgen een tandje bijsteken.

Het onderzoek gebeurde aan de Universiteit Maastricht. Driehonderd studenten waren zonder het te weten proefkonijnen. Ze kregen de opdacht in kleine groepjes enquêteresultaten in te brengen in een computersysteem. Na een tijdje werden publiekelijk bedankkaartjes uitgedeeld, soms aan de hele groep, soms aan een deel ervan of zelfs aan één persoon.

Bij de groep horen

“Complimentjes hebben wel degelijk een positief effect”, zegt onderzoek Arjan Non in Het Belang van Limburg. “Als je de hele groep erkenning geeft stijgt de totale productiviteit met vijf tot zeven procent.” Maar vooral het effect als maar één of enkele testpersonen gecomplimenteerd werden, verbaasde de onderzoekers. Arjan Non: “Je zou verwachten dat wie geen schouderklopje krijgt, ontmoedigd raakt. Maar het tegendeel is waar. Beloonden we alleen de beste, dan steeg de productiviteit van de rest met acht procent. En bij complimentjes voor de drie besten gingen alle anderen zelfs tien procent harder werken.” Jaloezie en de behoefte om bij de groep te horen, wordt als mogelijke verklaringen gezien.

“De schouderklopjes mogen dus niet zomaar aan iedereen worden uitgedeeld”, besluit Arjan Non in Het Nieuwsblad. “Belangrijk is dat niet de hele afdeling, maar slechts enkele individuen er eentje krijgen. Dan stijgt de productiviteit het sterkst.”

Deksel op de neus

Dat de erkenning spontaan en onverwacht gebeurt, blijkt cruciaal. Daarover zegt Arjan Non in Het Belang van Limburg: “Als je de groep al van bij het begin van het werk vertelt dat wie het best presteert een bedankje zal krijgen, heeft dat geen effect op de productiviteit.”

Frederik Anseel, arbeidspsycholoog aan UGent waarschuwt in Het Nieuwsblad dat leidinggevenden die dit onderzoek aangrijpen om voortaan strategisch met complimentjes te strooien het deksel op de neus zullen krijgen: “Men voelt zulke zaken meteen aan. Niet-oprechte lof raak gemakkelijk doorgeprikt. Laat dit duidelijk zijn: mensen worden graag gewaardeerd. Bazen die dat oprecht doen, zullen er de vruchten van plukken.”

Het Maastrichtse onderzoek heeft een leuke uitsmijter. Een financieel extraatje beïnvloedt de productiviteit niet. Althans, gewoon een bankbiljetje bij het bedankkaartje bleek geen effect te hebben. Maar vouw je het briefje in de vorm van een vlinder, dan leidt dat wel tot extra productiviteit. “Blijkbaar vinden we die persoonlijk noot in de erkenning heel belangrijk”, meent Arjan Non.