De waarheid van de sollicitant

Van een leugentje om bestwil tot een regelrechte vervalsing van loopbaan en levensloop. Sollicitanten nemen nogal eens een loopje met de waarheid. Waarom doen ze dat? En zijn ze daarom ook ongeschikte kandidaten?

Er was eens een werkzoekende… Neen, dit is geen sprookje, zijn naam is bekend bij de redactie. In zijn sollicitatiebrieven somde hij zijn gebreken en tekortkomingen op. Verschillende bedrijven nodigden hem uit voor een gesprek omdat de recruiters gecharmeerd waren door zijn eerlijkheid. Maar meestal gaat het andersom. Jobkandidaten nemen nogal eens een loopje met de waarheid.

Uit een onderzoek van Robert Half in Duitsland blijft dat drie op vier leidinggevenden ooit een kandidaat op leugens hebben betrapt. In meer dan de helft van de gevallen ging het over vakkundige competenties en beroepservaring, maar ook leiderschapskwaliteiten en talenkennis bleken vaak niet te kloppen. Twee maanden aan het strand van Phuket liggen, werd een ‘buitenlandse werkopdracht’, een jaar werkloosheid werd ‘het op gang helpen van de start-up’ en een vakantiejob van een student werd een ‘ervaring als teamleider’.

Iedereen liegt

“Men kan er vanuit gaan dat in elk sollicitatiegesprek gelogen wordt”, zegt Patrick Jung, personeelsdirecteur van een Hamburgs IT-bedrijf in de Süddeutsche Zeitung. Hij onderscheidt verschillende soorten leugens. Dat gaat van het onschuldig verzwijgen van vreemde hobby’s, beweren dat je lid bent van een voetbalclub terwijl je al jaren niet meer op een speelveld hebt gestaan, tactische uitspraken als ‘Ik wou hier al altijd werken’ en het ontkennen van prille zwangerschappen tot ronduit bedrog als prat gaan op eigenlijk nooit afgewerkte studies en zelfs het voorleggen van vervalste diploma’s.

Tja, in veel jobadvertenties heeft men het over teamwork, zelf initiatief nemen, communicatief zijn en stressbestendigheid. Logisch dat de kandidaten hun loopbaan en levensloop aanpassen aan het gevraagde profiel. Bij Patrick Jung gaat de alarmbel af als de kandidaat zenuwachtig wordt bij sommige aangesneden thema’s. Soms is het nog veel duidelijker dat de waarheid geweld wordt aangedaan. “Maar ik rond het gesprek altijd professioneel af. Ik zal een sollicitant nooit confronteren met z’n leugens.”

Juridisch staartje

Arbeidsrechtjurist Patrick Rosenow uit München waarschuwt in de Süddeutsche Zeitung dat iemand die op basis van bedrog werd aangeworven ontslagen kan worden als de waarheid aan het licht komt.

In België zijn ooit processen gevoerd over PvdA-militanten die als arbeiders in fabrieken gingen werken en bij hun indiensttreding hun universitair diploma geheim hadden gehouden. “Een leugen kan je misschien wel over de drempel helpen”, zegt Jung, “uiteindelijk val je toch door de mand tijdens de proefperiode.”

Liegende kandidaat = slechte kandidaat?

Specialisten vragen zich in de Duitse krant af of de liegende sollicitanten wel de slechtste kandidaten zijn. Ze zijn ongetwijfeld heel creatief en daarom net zeer geschikt voor bepaalde banen. En wie zichzelf goed kan aanprijzen, is een verkooptalent.