Vakbonden houden stand in België

In tegenstelling tot de neerwaartse trend in Europa, neemt het aantal werknemers dat lid is van een vakbond in België toe. Maar de leden worden steeds ouder. Dat blijkt uit onderzoek van ETUI, het European Trade Union Institute.

ETUI is  het onafhankelijke onderzoeks- en trainingscenter van de European Trade Union Confederation (ETUC), dat de Europese vakbonden overkoepelt. Onderzoeker Kurt Vandaele bestudeerde de syndicalisatiegraad sinds 2000. Hij vergeleek de gemiddelden van de twee periodes 2000-2009 en 2010-2017.

In de 32 bestudeerde Europese landen daalde het aantal medewerkers dat lid is van een vakbond met gemiddeld 13,9%. Achter dit gemiddelde schuilen erg grote verschillen. Zo daalde het aantal leden in landen als Slovenië, Roemenië, Hongarije, Estland en Slovakije met meer dan 35%. Aan de andere kant zijn er acht landen waar het aantal gesyndicaliseerden dan weer toenam. Koplopers zijn Ijsland (+10,9%) en Italië (10,7%). Maar ook België schrijft een stevige stijging op van 6,7%.

Nog goed een op vijf lid van vakbond

Gemiddeld had in het jaar 2000 meer dan een op vier werknemers (28%) een lidkaart van een vakbond. Tegen 2016 was dit aandeel gezakt richting een op vijf (21,4%). De daling is echter niet enkel toe te schrijven aan opgezegde lidmaatschappen, maar ook aan een groeiende arbeidsmarktparticipatie.

Ook hier weer flinke verschillen tussen de landen. In Estland is nu minder dan een op twintig werknemers lid van een vakbond, in uitschieter Ijsland loopt dit op tot negen op tien. België klokt af op 53% en kent daarmee de vierde hoogste densiteit in Europa (na Ijsland, Denemarken 67%, Zweden 66% en Finland 62%). België wist zijn aandeel gesyndicaliseerden in gelijke tred te houden met de groeiende participatie op de arbeidsmarkt.

Stevige vergrijzing

Steeds minder jongeren vinden de weg naar de vakbond. Vooral in België valt de terugval onder jonge vakbondsleden op. Het aandeel vrouwen in de Belgische vakbonden nam met 3,9% procentpunt toe tot 44%.

• Rapport: Bleak prospects: mapping trade union membership in Europe since 2000 (Kurt Vandaele, ETUI)
• Lees ook: Vakbonden en jongeren, nog vrienden?